Życie

1893

5 lutego
Roman Witold Ingarden (RWI) przyszedł na świat w Krakowie jako syn Roman Kajetana Ingardena i Witosławy (z domu Radwańskiej); miał dwie siostry: Marię (ur. 1883) i Jadwigę (ur. 1888).

?

?
RWI rozpoczął naukę w Szkole Ludowej im. Jana Kantego w Krakowie.

1903

wrzesień
RWI rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie.

1909

04 lutego
RWI zaczął pisanie pamiętnika (kontynuował zapiski do 13.03.1912).
16 czerwca
RWI ukończył klasę gry na skrzypcach w Konserwatorium Polskim Towarzystwa Muzycznego we Lwowie.
marzec
RWI nawiązał znajomość z Laurą Baranowską („dramat serca” trwał do 1916 r.).

1910

?
RWI odbył podróż z ojcem przez Austrię do Niemiec, podczas której odwiedzili Budapeszt, Wiedeń, Ebensee, Salzburg, Monachium, Neuheim, Norymbergę, Frankfurt n/Menem, Drezno.

1911

4 czerwca
RWI złożył egzamin dojrzałości z wynikiem bardzo dobrym w Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie.
07 października
RWI rozpoczął studia w Uniwersytecie Lwowskim, pod kierunkiem Kazimierza Twardowskiego, Mścisława Wartenberga i Jana Łukasiewicza. Nauka trwała jeden zimowy semestr.

1912

?
Rodzice RWI przeprowadzili się ze Lwowa do Krakowa.
11 kwietnia
RWI zakończył naukę w Uniwersytecie Lwowskim.
29 kwietnia
RWI rozpoczął 1-szy okres studiów w Uniwersytecie Georga-Augusta w Getyndze, pod kierunkiem Edmunda Husserla, Georga E. Müllera, Adolfa Reinacha (do 14.10.1914).
kwiecień
RWI poznał w Getyndze Stefana Błachowskiego, który na prośbę Twardowskiego zaopiekował się nim po przyjeździe.
kwiecień/maj
Pierwsze bezpośrednie spotkanie RWI z Edmundem Husserlem w Getyndze, przy okazji odbierania tzw. nomen, czyli zaliczenia wykładu w indeksie.
11 maja
Początek wykładów Husserla dot. „Teorii sądu”, zakończony 2 sierpnia.
semestr zimowy
RWI wstąpił na seminarium Husserla.
semestr letni
Początek zajęć (ćwiczeń) u Reinacha, asystenta Husserla.

1913

kwiecień
RWI poznał w Getyndze Edith Stein.
semestr zimowy
RWI poznał w Getyndze Kazimierza Ajdukiewicza, który przyjechał na studia u Husserla.

1914

sierpień
RWI zgłosił się do Legionów Piłsudskiego w Krakowie, lecz nie został przyjęty.
23 października
RWI rozpoczął studia w Uniwersytecie Lwowskim w Wiedniu (do 05.04.1915).
19 grudnia
RWI wygłosił referat, dotyczący Husserla na zebraniu Polskiego Towarzystwa Filozoficznego w Wiedniu.

1915

6 maja
Rozpoczęcie 2-go okres studiów w Uniwersytecie Georga-Augusta w Getyndze.
semestr zimowy
Przyjazd do Krakowa z powodu choroby.

1916

luty
RWI wrócił do Getyngi po krótkim pobycie w Krakowie.
koniec kwietnia
Wyjazd z Husserlem z Getyngi do Fryburga.
13 maja
Rozpoczęcie okresu studiów w Uniwersytecie Alberta Ludwika we Fryburgu Badeńskim (do 18.10.1917).
3 sierpnia
Egzamin doktorski Stein u Husserla we Fryburgu Bryzgowijskim. RWI towarzyszył jej przed i po egzaminie.

1917

styczeń
Powrót do Krakowa z powodu choroby.
wrzesień
Powrót do Fryburga.
listopad
Śmierć Reinacha na froncie we Flandrii.

1918

16 stycznia
Pozytywna obrona doktoratu, którego promotorem był Husserl.
styczeń
Wyjazd z Fryburga po obronie doktoratu. RWI pozostawił wszystkie swoje notatki wykładowe u przyjaciela L.F. Claussa. Notatki te zaginęły.
lipiec – sierpień
Praca w charakterze prywatnego nauczyciela synów hrabiny Anny Tarnowskiej w Końskich (woj. świętokrzyskie).
1 września
RWI podjął pracę w Lublinie w trzech szkołach: Szkole Realnej Zrzeszenia Nauczycieli im. Hetmana Jana Zamoyskiego, Szkole Lubelskiej, Seminarium Nauczycielskim im. Szymona Konarskiego. Prowadził zajęcia z propedeutyki filozofii, teorii poznania, logiki, matematyki i języka niemieckiego (do 30.06.1919).
29 października
Kazimierz Twardowski odwiedził RWI w Lublinie.
Grudzień
RWI zachorował na dyfteryt.

1919

30 czerwca
RWI przyjechał do Warszawy, gdzie przebywał do 31 lipca.
01 lipca
RWI poślubił w Warszawie Marię Adelę Józefę Pol (1889-1978), w Parafii rzym.-kat. Św. Aleksandra. Młodzi małżonkowie mieszkali najpierw przy placu Zielonym, potem na ul. Złotej 41.
1 września
RWI podjął pracę nauczyciela w prywatnym gimnazjum męskim o profilu filologicznym im. św. Wojciecha (Gimnazjum Górskiego), nauczając matematyki i psychologii.

1920

1 październik
Narodziny pierwszego syna RWI - Romana Stanisława - w Zakopanem.

1921

31 lipca
RWI zakończył pracę w Gimnazjum Górskiego.
1 sierpnia
Rozpoczął się pobyt RWI w Toruniu. Trwał do 31.08.1925.
31 sierpnia
Przeprowadzka z rodziną do Torunia.
1 września
RWI podjął pracę w Gimnazjum Państwowym w Toruniu.
19 października
Narodziny drugiego syna RWI - Jerzego Kazimierza - w Toruniu.

1922

marzec
Okres pracy nad habilitacją (do maja 1923).
październik
RWI przebywał we Lwowie z związku z Jubileuszem 25-lecia prowadzenia seminarium filozoficznego przez Twardowskiego.
październik
RWI prowadził wykłady z psychologii w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu (przez cały rok akademicki, tj. do czerwca 1923)

1923

1 sierpnia
Narodziny trzeciego syna RWI - Janusza Stefana - w Toruniu.
sierpień
Przesłanie habilitacji "O pytaniach esencjalnych" do Twardowskiego do oceny.

1924

początek roku
Twardowski przysłał pozytywną opinię nt. habilitacji RWI.
26 kwietnia
RWI poznał w Toruniu Stanisława Ignacego Witkiewicza, po premierze jego sztuki "Wariat i pielęgniarka", podczas odczytu Witkacego w Konfraterni Literacko-Artystycznej w Toruniu.
marzec
RWI na propozycję Husserla zaczął tłumaczyć swoją rozprawę habilitacyjną na język niemiecki. Praca trwała do czerwca 1924.
27 czerwca
Kolokwium habilitacyjne w Uniwersytecie Jana Kazimierza, podczas którego RWI wygłosił wykład pt. „O stanowisku teorii poznania w systemie nauk filozoficznych”.
lipiec
RWI wziął udział w kursie matematyczno-fizycznym dla nauczycieli w Wejcherowie

1925

12 lutego
Wniosek o zatwierdzenie habilitacji został wysłany z Wydziału Humanistycznego po siedmiu miesiącach od kolokwium.
Publikacja rozprawy habilitacyjnej Essentiale Fragen. Ein Beitrag zum Wessensproblem, Jahrbuch für Philosophie und Phänomenologische Forschung. Bd.7 Halle 1925, s. 125-304.
4 marca
Zatwierdzenie habilitacji przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświaty Publicznej.
31 maja
Otrzymanie dyplomu z Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświaty Publicznej, który uprawniał do nauczania propedeutyki filozofii i matematyki, jako przedmiotów głównych i fizyki, jako przedmiotu pobocznego w szkołach średnich ogólnokształcących i seminariach nauczycielskich.
31 sierpnia
RWI zakończył pracę w Toruniu.
26 sierpnia
Odbył się chrzest „hurtowy” (wg określenia Romana Stanisława) trzech synów RWI.
sierpień
Wyjazd do Lwowa i pozostawienie rodziny w Toruniu.
1 września
RWI podjął pracę w V Państwowym Gimnazjum im. hetmana Stefana Żółkiewskiego, mieszkając w tym czasie w kilku miejscach: przy ul. Św. Zofii i Św. Marka.
wrzesień
RWI podjął wykłady w Uniwersytecie Jana Kazimierza jako docent prywatny.
1 październik
Prowadzenie dyskusji w Sekcji Teorii Poznania Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie (do 1926)

1926

2 lutego
Przeprowadzka żony z dziećmi do Lwowa. Rodzina zamieszkała najpierw przy ul. Jabłonowskich 4, następnie Zachariewicza 7 i wreszcie Pawlikowskiego 19.
maj
Syn RWI - Roman Stanisław - przeszedł operację ucha.
8 listopada
Śmierć ojca Ingardena.

1927

11 marca
RWI otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej na pracę naukową zagranicą (4000 zł). Dzięki stypendium odwiedził Fryburg Bryzgowijski, Marburg i Paryż.
wrzesień
Dwumiesięczny pobyt we Fryburgu Bryzgowijskim i codzienne spotkania oraz dyskusje z Husserlem (do października).
październik
Dwudniowe spotkanie z Edith Stein w końcu października w Bergzabern u Hedwig Conrad-Martius.
listopad
Miesięczny pobyt w Marburgu, podczas którego RWI spotykał się z Martinem Heideggerem i dyskutował kwestie filozoficzne obecne w Sein und Zeit.
21 grudnia
Otrzymanie dodatkowego zasiłku (1000 zł) pozwalającego na przedłużenie pobytu i wyjazd do Paryża w ramach stypendium.

1928

luty
RWI zakończył podstawową pracę nad książką "Das literarische Kunstwerk".
31 sierpnia
Koniec zatrudnienia w V Państwowym Gimnazjum.
1 września
RWI rozpoczął pracę w II Państwowym Gimnazjum im. Karola Szajnochy.

1929

8 kwietnia
RWI wziął udział w jubileuszu siedemdziesięciolecia Husserla we Fryburgu, podczas którego po raz ostatni spotkał się ze Stein.

1930

lipiec
Zakończenie pracy nad książką "Das literarische Kunstwerk".
11 lutego
Pozytywne głosowanie na Radzie Wydziału Humanistycznego UJK w sprawie przyznania RWI katedry. Na nominację profesorską RWI czekał jednak aż do grudnia 1933 r.

1931

13 grudnia
Śmierć matki Ingardena.

1932

?
ierwsza redakcja "Sporu o istnienie świata" zatytułowana "Beiträge zum Problem Idealismus – Realismus".

1933

13 kwietnia
Początek prowadzenia dziennika filozoficznego, w którym RWI odnotowywał spotkania i prowadzone rozmowy z naukowcami.
11 grudnia
RWI po czteroletnich staraniach otrzymał nominację na katedrę filozofii w UJK. Nominacja została wcześniej podpisana przez prezydenta (27.10.1933) oraz przez ministra (25.11.1933).
18 grudnia
Zakończenie pracy w II Państwowym Gimnazjum.

1935

?
Ukazał się I tom pisma "Studia Philosophica", którego współzałożycielem i współredaktorem był RWI. Było to pierwsze polskie pismo filozoficzne w językach obcych, o zasięgu międzynarodowym.
lato
Spotkanie z Witkacym w Zakopanem i nawiązanie bliskich kontaktów.

1937

13 października
Propozycja przyznania RWI tytułu profesora zwyczajnego. Nominacja nie doszła jednak do skutku.

1938

18 maja
Śmierć Witolda Rubczyńskiego i podjęcie przez RWI starań o uzyskanie katedry w Uniwersytecie Jagiellońskim. Mimo pozytywnej ankiety wybuch wojny uniemożliwił przejście RWI do Krakowa.

1939

5 maja
RWI ofiarował kosztowności na Fundusz Obrony Narodowej.
lipiec
Dwutygodniowy pobyt Ingardena w Zakopanem i codzienne spotkania z Witkacym.
1 września
Wybuch wojny z Niemcami.
17 września
Wybuch wojny z Rosją.
23 września
Zajęcie Lwowa przez wojska rosyjskie.
16 grudnia
Aresztowanie syna RWI – Jerzego Kazimierza – przez UNKWD (w więzieniach Lwowa i Charkowa od grudnia 1939 do 1941r); w 1941 wstąpił do Armii Polskiej gen. Andersa, z którym dotarł do Anglii; flying officer RAF, ppor. lot. wojska polskiego, pilot Dywizjonu Myśliwskiego 318.
22 grudnia
Poddanie Lwowa wojskom sowieckim.

1940

3 stycznia
Przemianowanie Uniwersytetu Jana Kazimierza na Państwowy Uniwersytet im. Iwana Franki.
styczeń
RWI pracował w Katedrze Germanistyki swojego uniwersytetu, gdzie wykładał teorię i historię literatury niemieckiej (do czerwca 1941 r.).

1941

30 czerwca
Zmiana okupacji Lwowa z rosyjskiej na niemiecką.
wrzesień
RWI rozpoczął pracę nad książką "Spór o istnienie świata", pisanej w językach polskim i niemieckim równoległe.

1942

styczeń
RWI podjął pracę w Państwowej Technicznej Szkole Zawodowej, gdzie nauczał matematyki. Pracę te kontynuował do czerwca 1944.
lato
RWI napisał we Lwowie wyjaśnienie pt. „Dlaczego pisałem po niemiecku?”.

1944

czerwiec
koniec pobytu we Lwowie; w okresie okupacji najpierw rosyjskiej, potem niemieckiej i na koniec ponownie rosyjskiej RWI zaangażował się w tajne nauczanie (potwierdził zaświadczeniem ówczesny rektor Edmund Bulanda, 16.04.1946).
czerwiec
Krótki pobyt w Krakowie u ciotki z domu Radwańskiej.
17 czerwca
Przeprowadzka do Pieskowej Skały k/Krakowa, gdzie żona została zatrudniona w Radzie Głównej Opiekuńczej (RGO).

1945

styczeń
W pierwszej połowie stycznia RWI zakończył pracę nad swoją książką "Spór o istnienie świata."
styczeń
walki frontowe docierają do Krakowa i Pieskowej Skały.
?
RWI otrzymał informację od Hermana van Bredy, że jego listy do Husserla spłonęły w pożarze banku, w którym były zdeponowane.
?
Wypadek lotniczy Jerzego Kazimierza.
1 lutego
RWI zamieszkał sam w Krakowie u sióstr ciotecznych – Radwańskich.
luty
RWI zarejestrował się w Uniwersytecie Jagiellońskim jako „profesor zagraniczny”.
16 lutego
RWI otrzymał mieszkanie przy ul. Biskupiej 14.
17 lutego
Zebranie zorganizowane przez prof. Kulczyńskiego, na które przybyło 17. profesorów z UJK, w sprawie organizacji drugiego uniwersytetu w Krakowie.
1 marca
RWI zamieszkał z żoną przy ul. Biskupiej 14.
?
RWI został redaktorem Kwartalnika Filozoficznego.
?
RWI został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności.
marzec
RWI rozpoczął wykład z historii filozofii starożytnej oraz seminarium z "Poetyki" Arystotelesa.
kwiecień
RWI został wybrany dziekanem UJK w Krakowie i zaproszony wraz z grupą profesorów lwowskich do Katowic, gdzie planowano założyć uniwersytet.
maj-czerwiec
Rezygnacja RWI z funkcji dziekana i wyjazd profesorów lwowskich do Wrocławia na tamtejszy uniwersytet.
grudzień
Wyjazd do Wrocławia na początku grudnia i prowadzenie przez tydzień wykładów na tamtejszym uniwersytecie. RWI rozważał możliwość przeniesienia się na Uniwersytet Wrocławski, kiedy otrzymał z Ministerstwa umowę na profesora kontraktowego UJ.

1946

12 czerwca
Prezydent Bolesław Bierut zatwierdził umowę RWI na profesora zwyczajnego UJ. RWI objął II Katedrę Filozofii, gdzie pracował od marca 1945 r. do czerwca 1950 r.
?
Danuta Gierulanka została uczestniczką seminariów i wykładów RWI.

1948

25 września
Przewiezienie Jerzego Kazimierza Ingardena na leczenie z Londynu do Krakowa.

1949

26 lutego
Śmierć syna, Jerzego Kazimierza Ingardena, w wieku 27 lat.
?
RWI został członkiem czynnym PAU.

1950

czerwiec
RWI zakończył wykłady w Uniwersytecie Jagiellońskim.
23 listopada
RWI został przeniesiony przez Ministerstwo na płatny urlop naukowy, bez prawa nauczania.
5 grudnia
Juliusz Kleiner złożył prośbę, która nie została przyjęta, o przeniesienie RWI do Katedry Logiki
?
Dwa czasopisma, z którymi RWI był związany, "Studia Philosophica" i "Kwartalnik Filozoficzny" zostały zamknięte przez ówczesne władze.

1951

31 lipca
Negatywna charakterystyka dotycząca pracy zawodowej i zaangażowania społecznego RWI, sporządzona przez I sekretarza POP PZPR UJ.
29 grudnia
Zgoda Ministerstwa na współpracę RWI z Działem Redakcji Biblioteki Klasyków Filozofii przy PWN w Warszawie oraz zakaz upubliczniania w formie pisemnej lub wykładowej poglądów filozoficznych. RWI miał prawo pisać i wypowiadać się jedynie w kwestiach dotyczących historii filozofii.
10 listopada
RWI otrzymał z Ministerstwa przymusowy płatny urlop naukowy, z odsunięciem od zajęć dydaktycznych.

1952

listopad
Formalne przeniesienie RWI decyzją Ministerialną do Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego.

1956

grudzień
Zaproszenie do powrotu do pracy dydaktycznej w Uniwersytecie Jagiellońskim.

1957

1 lutego
RWI został przeniesiony do Katedry Logiki UJ na stanowisko profesora.
marzec
Rozpoczęcie wykładów w UJ.
wrzesień
RWI został profesorem i zarazem kierownikiem Katedry Filozofii na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UJ.
28 września
RWI otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

1958

październik
Doktor Gierulanka została zatrudniona jako adiunkt w kierowanej przez RWI Katedrze Filozofii.
?
RWI został członkiem Polskiej Akademii Nauk.

1959

20 września
RWI otrzymał urlop naukowy na wykłady w USA do 31.01.1960.

1961

RWI założył i przewodniczył Sekcji Estetyki w Krakowskim Oddziale Polskiego Towarzystwa Filozoficznego.
RWI przetłumaczył na język polski list do Husserla z 1918 r., napisany w Końskich, który ukazał się w książce "Z badań nad filozofią współczesną" (1963).

1962

21 września
Kolokwium habilitacyjne dr Gierulanki na Wydziale Filozoficznym UJ. RWI był jednym z recenzentów rozprawy "Zagadnienie swoistości poznania matematycznego".

1963

?
RWI wygłosił referaty na kilku uniwersytetach w Anglii.
wrzesień
RWI przeszedł na emeryturę.

1966

jesień
RWI wygłosił dwa wykłady w Uniwersytecie w Oslo (pierwsza wizyta).
RWI otrzymał nagrodę im. Alfreda Jurzykowskiego w USA w zakresie nauk humanistycznych.

1967

15 września
RWI rozpoczął wykłady w Uniwersytecie w Oslo, poświęcone m.in. fenomenologii Husserla (prowadził je do 17.11 – druga wizyta).

1968

?
Obchody jubileuszu pięćdziesięciolecia doktoratu Ingardena.
8 kwietnia
RWI wygłosił referat „O badaniach filozoficznych Edith Stein”, na zaproszenie ks. kard. Karola Wojtyły podczas konferencji w Krakowie.
27 kwietnia
RWI otrzymał Nagrodę im. Herdera, którą odebrał w Uniwersytecie w Wiedniu.

1970

14 czerwca
Śmierć RWI w Krakowie. Uroczystości pogrzebowe koncelebrował ks. kard. Karol Wojtyła.

1978

3 stycznia
Śmierć Marii Ingarden.