Notatki do dyskusji sekcji epistemologicznej z d.b.

Notatki do dyskusji na XIV. posiedzeniu „Sekcji Epistemologicznej”.

1. Na ostatniem posiedzeniu zaproponowano przerwać dyskusję nad momentum individuationis i spróbować przeprowadzić różnicę pomiędzy przedmiotami indywidualnemi a „przedmiotami pojęć ogólnych” wychodząc od określenia przedmiotu indywidualnego, które powiada, że przedmiot indywidualny tem się odznacza, iż jest co do wszystkich swych cech jednoznacznie określony. Tego rodzaju próba byłaby oparta na przypuszczeniu, iż przedmioty pojęć ogólnych /”idee”/ tą własnością się nie odznaczają,
2. Należy sobie przedewszystkiem zdać sprawę z tego, co uzyskamy dla centralnego zagadnienia istoty przedmiotów idealnych, jeżeliby nam się udało na tej podstawie rzeczywiście przeprowadzić różnicę pomiędzy przedmiotami indywidualnemi a przedmiotami pojęć ogólnych. Otóż tylko wówczas uzyskalibyśmy na tej drodze rozróżnienie przedmiotów idealnych od realnych, gdyby: 1. każdy przedmiot idealny nie był jednoznacznie wyznaczony co do każdej swej cechy i gdyby 2. każdy przedmiot nieidealny /realny/ tę własność jednoznacznego wyznaczenia wszystkich swych cech posiadał. Tymczasem narazie nic nie skłania nas do takiego przypuszczenia. Przeciwnie mamy przykłady przedmiotów – które skłonni bylibyśmy zaliczyć do badanej przez nas grupy przedmiotów „idealnych” , a które są jednoznacznie wyznaczone co do każdej swej cechy /n.p. kwadrat o boku 1 m./ Z drugiej strony wprawdzie prawdą, zdaje się być, że każdy przedmiot „realny” jest jednoznacznie wyznaczony co do każdej swej cechy, jednakże nie wiadomo, czy nie istnieją jeszcze jakieś przedmioty, nierealne, które tę cechę posiadają, a zarazem nie są idealnemi /fikcje/. Tak że posiadanie lub nieposiadanie tej cechy, iż przedmiot jest jednoznacznie wyznaczony co do każdej swej cechy może nas najwyżej pouczyć o różnicy zachodzącej pomiędzy wszystkiemi przedmiotami realnemi a niektóremi „przedmiotami idealnemi”. Już to samo świadczy o tem, iż nieposiadanie tej cechy nie jest istotne dla przedmiotów idealnych, ani z idealności tych przedmiotów nie płynie z koniecznością. Pomimo to możemy się zająć badaniem posiadania lub nieposiadania tej cechy przez przedmioty, bo gdyby się pokazało, iż każdy przedmiot realny musi ją posiadać, a zgodzilibyśmy się, że można i należy zaprzeczyć jej posiadania przez niektóre przedmioty, to mielibyśmy w każdym razie do dyspozycji pewną grupę przedmiotów nie posiadających a więc eo ipso i nierealnych. Bylibyśmy może więc na tej drodze zmuszeni do uznania przedmiotów nierealnych, a pomimo to takich, iż możnaby przy nich mówić o ich istnieniu.
3. Ażeby jednak to rozróżnienie przeprowadzić, trzeba sobie przede wszystkiem zdać sprawę z tego, co to znaczy, że jakiś przedmiot jest jednoznacznie wyznaczony co do wszystkich swych cech. Nadto zbadać, czy istotnie każdy przedmiot realny tę własność posiada i 3. w jakim stosunku pozostaje ta jego własność do jego realności.
4. Czy można powiedzieć, że przedmiot jest jednoznacznie wyznaczony co do wszystkich swych cech, to znaczy, że o każdej dowolnej cesze /o każdem dowolnem czemś, co może być „cechą” czegoś/ można w zastosowaniu do danego przedmiotu orzec albo że ją dany przedmiot posiada, albo też że ją nie posiada i że zawsze jeden z tych sądów będzie prawdziwy.
5. Może należy powiedzieć inaczej: Zważywszy, że w powyższem określeniu występuje powiedzenie: „co do każdej ze swych cech” możnaby powiedzieć, iż każdy przedmiot tem się odznacza, iż istnieje pewien określony zbiór „cech” i to taki, który nie wyczerpuje zbioru cech wogóle, a który równocześnie tem się odznacza, że tylko z obrębu jego elementów dany przedmiot może cechy posiadać. Otóż jeżeli co do cech należących do tego zbioru przedmiot albo posiada, albo nie posiada każdy element tego zbioru powiadamy, że jest jednoznacznie wyznaczony co do wszystkich swych cech. ..
6. Może lepiej byłoby tak powiedzieć: do takżdego przedmiotu przyporządkować można pewien zbiór typów cech taki, że każdy element tego zbioru jest typem jednej z cech przedmiotu i odwrotnie każda cecha przedmiotu podpada pod jeden z elementów zbioru typów cech. Jeżeli teraz wśród cech przedmiotu występują tylko takie, iż same nie są typem, tylko jego całkiem szczegółowym wypadkiem, to przedmiot jest jednoznacznie określony co do wszystkich swych cech. Tylko, co znaczy „całkiem szczegółowy wypadek typu.