Referat Janiny Makoty z 18.06.1956
Janina Makota
Indukcja eliminacyjna u Wrighta
Referat wygłoszony na posiedzeniu naukowym Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Filozoficznego w dniu 18.6.1956 r.
Streszczenie
Indukcję eliminacyjną określono jako indukcję, która dopuszcza uogólnianie zaobserwowanych zależności dopiero po przeprowadzeniu odpowiednich porównań i selekcji proponowanych związków i wyeliminowaniu spośród nich tych związków, które nie są stałe i jednostajne. Wnioski pewne są negatywne, odnoszą się bowiem do czynników eliminowanych. Prawdziwość wniosków pozytywnych zależy od przyjęcia dodatkowych założeń. Jako przesłanki uzupełniające podaje Wright odpowiednio: 1/ postulat deterministyczny, 2/ postulat selektywny.
Tok postepowania eliminacyjnego zależy od celu; w zastosowaniu do ustalenia związków przyczynowych – od sposobu pojmowania przyczyny. Podano definicje Wrighta określające warunek konieczny, wystarczający oraz konieczny-i-wystarczający. Dla założonych warunków wystarczających przyjmuje Wright formę koniunkcji czynników, dla złożonych warunków koniecznych – formę dyzjunkcji. Warunek konieczny-i-wystarczający ujęty jest jako złożenie wyższego rzędu. Po ustaleniu grupy początkowo możliwych własności warunkujących dokonuje się zwężenia początkowo możliwych warunków na postawie danych eliminacji, które są różne w zależności od charakteru szukanych związków.
Wright ujmuje zagadnienie od strony matematycznej, podając ilość połączeń możliwych przy określonych założeniach, ilość kroków eliminacyjnych potrzebnych do osiągnięcia pożądanego wyniku, bezpośrednie i dalsze skutki eliminacyjne.
Podano zastosowanie metod Wrighta, opartych na odmiennych sposobach stosowania zasady eliminacji, i układy początkowo możliwych własności warunkujących. Przytoczone podane przez Wrighta obliczenia ilości początkowo możliwych własności warunkujących o różnych stopniach złożoności, w zależności od liczby członów grupy początkowo możliwych warunków.
Dal zilustrowania metod Wrighta przedstawiono konkretny przykład ze współczesnej praktyki naukowej, w którym możnaby się posługiwać rozumowaniem eliminacyjnym.