Wykaz publikacji z 04.01.1937

     n           DZIEKAN
WYDZIAŁU HUMANISTYCZNEGO           n             n             We Lwowie, dnia 4 stycznia 1937 r.
UNIWERSYTETU JANA KAZIMIERZA
     n          WE LWOWIE

     n        Nr. 8/38.

W sprawie uzwyczajnienia prof.
Romana Ingardena.

Do

MINISTERSTWA

WYZNAŃ RELIGIJNYCH I OŚWIECENIA PUBLICZNEGO

Dep. IV. BP-

           n             n             n             n  n                   n              n        Warszawa.

     n             n        Prof. dr. Roman INGARDEN od chwili mianowania go postanowieniem Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 X.1933 r. Nr. BP- 17667/33. profesorem nadzwyczajnym/ Reskrypt Ministerstwa W.R. i O.P. z dnia 23.XII. 1933 Nr. BP-17667/33 -/ ogłosił drukiem 34 publikacji, w tym 1 książkę, 9 rozpraw, 15 artykułów,5 autoreferatów z odczytów, 4 recenzje.

     n        Oto ich wykaz:

1/ Recenzja z E. Husserl, Formale u.transzendentale Logik, Kantstudien, 1933. str. 3.

2/ Recenzja z II wyd.Wł.Witwicki,Psychologia,Przyjaciel Szkoły, Poznań, 1933, str. 2.

3/ Zagadnienie tożsamości dzieła muzycznego,Przegl.Filozoficzny, tom XXXVI. Warszawa 1933.str.43.

4/ O nazwach i słówkach funkcyjnych/autoreferat/Ruch Filozoficzny, T. XII.str.2.

5/ Verbum finitum a zdanie,/uatoreferat/, Ruch Filozoficzny, t. XII, str.2.

6/ Zadania kulturalne inteligencji w dobie obecnej,Wiadomości literackie i muzyczne, Lwów, 1934.str.około 3.

7/Der logistische Versuch einer Neugestaltung der Philosophie, Odczyt na VIII.Kongresie Filozoficznym w Pradze, str.7.

8/ Edmund Husserl, twórca fenomenologii, Wiadomości literackie, Nr. 568.Warszawa, 1934.str.około 11.

9/ Niektóre sprawy sporne współczesnej psychologii,Marchołt,T.1. Nr. 1 .str.16.

10/ Jeszcze „atulli mirochłady”.Wiadomości literackie , Nr.570. Warszawa, 1934.str.około 9.

11/ Vom formalen Sufbau des individuellen Gegnstandes, Studia Philosphica t.I.Lwów,1934.str.78.

12/ VIII Kongres Filozoficzny w Pradze,Pion,zesz.70.

13/ Człowiek i jego rzeczywistość, Tydzień Polski,Nr.6

14/ Logistyczna próba ukształtowania filozofii,Przegląd Filozoficzny,XXXVII.Warszawa,1934.str.8.

15/ „Monomachji humanistycznej” ciąg dalszy.Pion,Nr.30 r.III. Warszawa,27.VII.1935.

16/ L ‘assai logistique d ‘un refonte de la philosophie,Rev.Philos. 60-e année,N-os 7/8.Paris, 1935.str.23.

17/ Główne tendencje neopozytywizmu,Marchołt,zesz.V.str.15.

18/ Poznanie, „Świat i życie” t. IV.zesz.2.Lwów, 1936.str.10.

19/ Recenzja z książki „Vollhard,Ewald,Zwischen Hegel und Nietsche Kantstudien, Bd.XL.str.1.

20/ Formy poznawania dzieła literackiego,Księga Referatów Zjazdu naukowego im.Krasickiego,Lwów,1936.str.30.

21/ Racjonalizm „Świat i życie,t.IV.zesz.3.str.8.Lwów, 36.

22/. Kazimierz Twardowski,Nowe Czasy,Lwów,Nr.42./15.V.1936/.

23/. Teoria poznania,Świat i życie,t.IV.zesz.7.str.13.Lwów,36.

24/ Rola logiki przy nauczaniu matematyki w szkole średniej, muzeum t. LI.zesz.2.str.17.

25/. Analiza zdania warunkowego,Sprawozdanie Pozn.Tow.Przyj.Nauk. Nr. za I kwart.1936.Poznań,str.10.

26/ O poznawaniu dzieła literackiego,Lwów,Ossolineum,1937. Lwów,1937.str.VIII i 274.

27/ Czy zadaniem filozofii jest synteza wyników nauk szczegółowych ?Pam.III.Polskiego Zjazdu Filozoficznego,str.4.

28/.Czy zadaniem filozofii jest synteza wyników nauk szczegółowych? Kwartalnik Filozoficzny,t.XIII.zesz.3.str.20.

29/.Recenzja z książki W.Grebe, Geist und Sache.Nauka Polska t.XXII.str.4. Warszawa 1937.

30/.”Sprostowanie”/ odpowiedź J.Krzyżanowskiemu/ „Nowa Książka” t.IV.zesz.4.str.1.

31/.O t.zw.prawdzie w literaturze,Przegląd Współczesny,czerwiec-lipiec 1937.str.35.

32/.Der Mensch und die Zeit- Referat wygłoszony na IX Między-na-rodowym Kongresie Filoz. w Paryżu.Paris.Hermann-Co.1937. str. 7.

33/.Wandlungen in der philosophischen Atmosphäre in Polen. Slavische Rundschau R.1937.z.IV.str.9.

34/. O psychologii i psychologizmie w nauce o literaturze,Pion. sierpień 1937 .

     n        Główna praca prof. Ingardena z tego okresu, nosząca tytuł „O poznawaniu dzieła literackiego” porusza tematy z pogranicza nauk filozoficznych i teorii literatury. Książka ta stanowi pewnego rodzaju uzupełnienie książki „Das literarische Kunstwerk” /1931/. Składa się z Wstępu, pięciu rozdziałów i Dodatku.
     n        Rozdział I. analizuje przeżycia wchodzące w skład poznawania dzieła literackiego, a w szczególności odróżnia a/ percypowanie znaków literackich i wyrazów, b/ rozumienie znaczenia słów i sensu zdań, c/ XXX jako przejście od intencjonalnych stanów rzeczy do XXX przedstawionych w dziele literackim, d/ konkretyzowanie tych XXX, e/ aktualizowanie i konkretyzowanie wyglądów, wreszcie XXX warstw dzieła literackiego w całości i uchwycenie jego XXX. Następnie przechodzi autor do zagadnienia w jaki sposób złożonośc XXX dzieła literackiego wpływa na postać jego konkretyzacji. Wielość i różnorodność przeżyć, w których precypujemy dzieło, sprawia, że nie we wszystkich z nich żyjemy równie aktywnie i spełniamy je z równą doniosłością. Wskutek tego różne szczegóły dzieła występują w poszczególnych warstwach i fazach konkretyzacji mniej lub więcej zniekształcone.
     n        Ponieważ dzieło literackie ma swą rozpiętość od początku do końca wykazuje specjalny porządek następstwa swych części po sobie, więc musi być czytane w procesie czasowo rozciągłym. Wobec tego jednak na ukształtowanie konkretyzacji dzieła mają wpływ różnorodne perspektywy czasowe, których analizie poświęcone są główne wywody drugiego rozdziału. Dzieło XXX się przez system „wyglądów czasowych”,których z istoty poznania dzieła i jego samego nie można usunąć.W związku z tym dzieło literackie odznacza się szczególną transcendencją zarówno w stosunku do mnogości przeżywanych podczas lektury aktów świadomych, jak też i stosunku do czasowych wyglądów,w których się ono czytelnikowi przedstawia.
     n        Rozważania / rozdziału III-go/dotyczą różnic, jakie zachodzą między poznaniem dzieła literackiego a poznawaniem dzieła naukowego, przy czym poznanie to okazuje się mniej złożone od poznania dzieła literackiego,albowiem poznać dzieło naukowe, to tyle, co wiernie i wystarczająco zrozumieć jego „ treść” czyli sens twierdzeń w nim zawartych.
     n        W rozdziale IV.przeprowadzone jest rozróżnienie trzech odmian poznania dzieła literackiego,a mianowicie a/ przed-estetycznego jego poznania b/ estetycznego przeżycia literackiego, w którym dochodzi do ukonstytuowania literackiego przedmiotu estetycznego i c/ poznania tegoż przedmiotu. Za podstawę do tego rozróżnienia służy przede wszystkim analiza przeżycia estetycznego w ogóle. Prowadzi ona do następujących najważniejszych twierdzeń:Przeżycie estetyczne ma szereg XXX ktOrych procesy bierno-percepcyjne przeplatają się z wytwór XXX poznawcze z emocjonalnymi.Wywołane t.zw. „emocją wstępną „ preceptora w swoistą postawę estetyczną i prowadzi do ukonstytuowania się przedmiotu estetycznego jako czysto jakościowego XXX. W końcowych fazach swych stanowi ono doświadczenie wartości estetycznych i kulminuje w uznaniu lub zaprzeczeniu tych wartości. Literackie przeżycie estetyczne stanowi specjalną odmianę przeżycia estetycznego w ogóle. Nie można przeto godzić się na „parcelację” estetyki, której domaga się Tatarkiewicz.
     n        Przed- estetyczne badawcze poznawanie dzieła literackiego,dokonujące się przy świadomym wykluczeniu reakcyj emocjonalnych czytelnika na podłożu analizy tekstu prowadzi do rekonstrukcji dzieła literackiego/ w przeciwstawieniu do jego konkretyzacji / jako XXX schematycznego,zawierającego miejsca niedookreślone, które konkretyzacja dzieła wypełnia.
     n        Badawcze poznawanie estetycznej konkretyzacji dzieła ukonstytuowanej w przeżyciu estetycznym, odbywa się na podłożu tego przeżycia. Prowadzi ono ostatecznie do uzyskania systemu sądów o danej konkretyzacji estetycznej dzieła, a mianowicie do sądów a/ opisowo-sprawozdawczych, b/ do sądów wartościujących, których zespół stanowi XXX danego przedmiotu estetycznego.
     n        O ile dotychczasowe wywody były opisowo-epistemologiczne, o tyle ostatni V. rozdział stawia sobie za zadanie przygotować grunt do rozwiązania zagadnień krytyczno– epistemologicznych poznania dzieła literackiego. Ogranicza się ono do sprecyzowania szeregu podstawowych pojęć krytyczno-epistemologicznych w odniesieniu do a/ przed- krytycznego poznania dzieła literackiego, b/ literackiego przeżycia krytycznego i c/ badawczo-estetycznego poznania konkretyzacji krytycznej dzieła literackiego, jako też do sformułowania niektórych krytyczno-epistemologicznych zagadnień odróżnionych form poznawania dzieła literackiego i jego konkretyzacji.
     n        Dodatek omawia przedmiot i zadania wiedzy o literaturze, XXX a/ filozoficzną ontologię dzieła literackiego, b/ naukę o literaturze w dwu jej działach: badań opisowych i historycznych, krytykę literacką, i szkicuje problematykę odróżnionych działów wiedzy o literaturze.
     n        Rozprawa p.t. „Formy poznawania dzieła literackiego” ogłoszona w Księdze Referatów Zjazdu im. Krasickiego stanowi skrót pierwszych dwu rozdziałów omówionej książki.
     n        Obie omówione wyżej prace spotkały się z żywym zainteresowaniem ze strony teoretyków literatury. Dowodem tego jest fakt, że w ciągu kilku miesięcy od pojawienia się tej książki,zjawiło się 13 recenzji i szczegółowych studiów krytycznych.
     n        Do tego samego zakresu co książka „O poznaniu dzieła literackiego” należą zagadnienia poruszone w artykule p.t. „O t.zw. prawdzie w literaturze”, w którym autor, polemizując z drem W. Borowym, stara się wykazać, że wszelkie zdania orzekające, występujące w dziele literackim nie mają charakteru sądów wydanych.
     n        Na teren objektywnej estetyki wkracza również rozprawa p.t. „Zagadnienie tożsamości dzieła muzycznego.”
     n        Rozprawa ta opracowuje szereg zagadnień, stanowiących przygotowanie do zagadnienia wymienionego w tytule rozprawy. Przeprowadza ona mianowicie podstawowe rozróżnienie między a/ dziełem muzycznym a jego XXX, b/ dziełem muzycznym a przeżyciami jego twórcy lub preceptora, c/ dziełem muzycznym a partyturą. Ostatni rozdział poświęcony jest analizie zasadniczych momentów budowy dzieła muzycznego, a w szczególności jego swoistej formy czasowej. Stara się ona również wykazać, że dzieło muzyczne nie jest przedmiotem realnym i że różni się zasadniczo od tworów brzmieniowych występujących w naturze, tudzież od XXX akustycznych. Praca ta wprowadza rozróżnienia pojęciowe o wielkiej doniosłości dla estetyki muzyki.
     n        Syntetyczny i krytyczny charakter zarazem posiada rozprawa p.t. „Niektóre sprawy sporne we współczesnej psychologii”,Marchołt, zesz. 1. stron 16.
     n        Artykuł ,szkicując rozwój psychologii od połowy XIX w. wskazuje na istnienie we współczesnej psychologii rozbieżności poglądów w zasadniczych zagadnieniach: a/ co do określenia przedmiotu badania psychologicznego, b/ w pojmowaniu podstawowych własności życia psychicznego. Różnice w określeniu przedmiotu badania prowadzą do różnych kierunków psychologii : do a/ psychologii przeżyciowej / fenomenalizm psychologiczny /, b/ psychologii duszy lub ducha / realizm psychologiczny / i c/ psychologii zachowania/ behavior/. Odmienne pojmowanie podstawowych własności życia psychicznego wyraża się w przeciwieństwach 1. między psychologią atomistyczno-kojarzeniową a psychologią postaci, 2.między dualizmem psychologicznym a różnymi postaciami jego przeciwników, między tzw. psychologią treści a psychologią funkcjonalną.Stwierdziwszy te fakty artykuł występuje przeciw dogmatycznemu stosowaniu twierdzeń psychologicznych do zagadnień praktycznych, w szczególności do pedagogiki.- Ostrzeżenia to należy powitać z uznaniem.
     n        Charakter polemiczny nosi cykl rozpraw poświęconych krytyce XXX poglądów wypowiadanych przez reprezentantów tzw. „Koła wiedeńskiego ,we wcześniejszej fazie ich twórczości. Krytykę tę zawiera przede wszystkim rozprawa p.t. L’essai logistique d’une refonte de la philosophie,/streszczenie tej pracy ogłoszone po niemiecku XXX VIII. Międzynarodowego Kongresu Filozoficznego w Pradze/, XXX po polsku w Przeglądzie Filozoficznym oraz artykuł p.t. Główne tendencje neopozytywizmu,/Marchołt,zecz.V /.
     n        Treść pierwszej z tych prac jest następująca: Wobec utożsamienia przez neopozytywizm sensu zdania z jego sprawdzalnością i tezy, że zdanie da się sprawdzić jedynie przez przyporządkowanie mu pośrednio odpowiednich danych spostrzeżenia zmysłowego,rozprawa stawia pytanie, czy tzw. zdania metalogiczne/czyli zdania o zdaniach/,których ustalenie ma być jedynym zadaniem filozofii, są przy założeniach neopozytywizmu sprawdzalne, a tym samym sensowne. Po rozważeniu szeregu kwestyj związanych z tym centralnym zagadnieniem, rozprawa dochodzi do konkluzji, że przy założeniach neopozytywizmu zdania metalogiczne miałyby być albo niesprawdzalne, a tym samym „bez sensu”, albo twierdziłyby o zdaniach coś niezgodnego z ich zasadniczymi cechami,albo wreszcie stanowiłyby „przemycanie sensu”, który neopozytywizm chce wykluczyć. Jeżeli zaś chce się uniknąć tego wyniku,trzeba a/odróżnić sens zdania od jego sprawdzalności, b/ zgodzić się,że sens zdania nie jest niczym zmysłowo postrzegalnym, a tym samym zarzucić podstawową tezę neopozytywizmu, że istnieje tylko jedna nauka –przyrodoznawstwo, której wszystkie twierdzenia dadzą się wyrazić w języku XXX lub przynajmniej sprowadzić do zdań w tym języku sformułowanych.
     n        Artykuł p.t. „Główne tendencje neopozytywizmu” stara się wykazać, że neopozytywizm, mimo z naciskiem głoszonego hasła bezsensowności wszelkiej metafizyki, jest sam metafizyką skrajnie materialistyczną. W związku z tym artykułem rozważa a/ słuszność tezy neopozytywistycznej, że istnieje tylko jedna postać doświadczenia, mianowicie doświadczenie zmysłowe, b/ możliwość utrzymania postulatu intersubiektywności poznania. Wynikiem krytycznych rozważań artykułu jest, że teza /a/ nie da się utrzymać, albowiem, żeby ją można przyjąć jako tezę uzasadnioną,trzebaby przyjąć co najmniej jeszcze istnienie doświadczenia wewnętrznego i przyznać mu walor poznawczy, a tym samym popaść w sprzeczność z tezą, która ma być uzasadniona. Postulat intersubiektywności poznania zaś nie da się utrzymać przy materialistycznym stanowisku neopozytywizmu, jako też przy twierdzeniu, że wszelkie twierdzenia o cudzych zjawiskach psychicznych są „niesprawdzalne”, a tym samym „bez sensu”. Uwagi krytyczne prof.Ingardena pod adresem koła wiedeńskiego spotkały się z zainteresowaniem pewnego odłamu filozofów zgromadzonych na VIII Międzynarodowym XXX Filozoficznym w Pradze, czego dowodem było zaproszenie prof. Ingardena do ogłoszenia rozszerzonego tekstu jego odczytu na łamach pisma Revue Philosophique zwykle trudno dla niefrancuzów dostępneo.
     n        Duże powodzenie miał też odczyt prof. Ingardena wygłoszony na III Polskim Zjeździe Filozoficznym w Krakowie, zawierający oryginalny pogląd na zadania filozofii. Odczyt ten, którego rozszerzony tekst ogłoszony został drukiem w kwartalniku Filozoficznym jako rozprawa p.t. „Czy zadaniem filozofii jest system nauk szczegółowych” star się przeprowadzić tezę, że zagadnienia opracowywane przez nauki szczegółowe nie wyczerpują wszystkich zagadnień,domagających się rozwiązania i że w szczególności istnieją dwie grupy zagadnień,całkiem odmiennych od zagadnień nauk szczegółowych, a mianowicie zagadnienia XXX, dotyczące czystych możliwości, i zagadnienia metafizyczne, dotyczące faktycznej istoty przedmiotów istniejących. Rozwiązanie tych zagadnień/ ontologicznych i metafizycznych / stanowi zadanie filozofii. Referat omawia następnie 5 różnych postaci syntezy wyników naukowych i dochodzi do wniosku, że w żadnym z odróżnionych znaczeń przeprowadzenie syntezy wyników nauk szczegółowych nie stanowi zadani filozofii.
     n        Do klasycznych zagadnień filozofii sięga prof. Ingarden w pracy p.t. „Vom formalen Aufbau des individuellen Gegenstandes”, Studia Philosophica, t.I.stron 78.
     n        Rozprawa poddaje krytyce szereg teoryj przedmiotu indywidualnego, a mianowicie : a/ egzystencjalną, b/ fenomenalistyczną, XXX, i d/ klasową. Następnie zaś przeprowadza analizę formalnej budowy przedmiotu indywidualnego, pojmując przedmiot jako podmiot XXX ukwalifikowanych bezpośrednio przez indywidualną naturę,pośrednio zaś przez przysługujące mu cechy. Analiza cechy, różnicy między przedmiotem a całością, przedmiotem a „materiałem”, tudzież szereg twierdzeń o formalnej budowie przedmiotu indywidualnego uzupełniają tę część rozprawy. W ostatnim rozdziale rozprawa przeprowadza rozróżnienie między przedmiotami bytującymi w czasie a przedmiotami czasowymi / zdarzeniami i procesami /, wskazując na odmienną ich budowę formalną. Całość stanowi próbę stworzenia podstaw formalnej teorii przedmiotu.
     n        Zagadnienie metafizyczne porusza autor w pracy p.t. „Der Mensch und die Zeit”, będącej streszczeniem odczytu wygłoszonego na IX Międzynarodowym Kongresie Filozoficznym w Paryżu w r. 1937, w której omawia i przeciwstawia dwa doświadczenia czasu i wskazuje na konsekwencje, jakie stąd płyną dla zagadnienia ludzkiej jaźni.
Na teren analiz semantycznych przechodzi prof:Ingarden w pracy p.t. „Analiza zdania warunkowego, Sprawozdania Pozn. Tow.Przyjaciół Nauk.za I kwart. 1936.stron 10.
     n        Jest to streszczenie odzytu. w Pozn. Tow. Filoz.Odczyt omawia krytycznie szereg poglądów na zdania waraunkowe i stara się wykazać, że żaden z nich nie da się utrzymać, w szczególności zwraca uwagę na braki logistycznej koncepcji tzw. implikacji materialnej.
     n        Inne prace prof. Ingardena wymienione w wykazie podanym na wstępie, bądź poruszają zagadnienia szerzej rozprowadzone XXX pracach poprzednio już omówionych, bądź posiadają treść wyłącznie informującą lub popoularyzującą.
     n        Wszystkie prace prof. Ingardena noszą piętno szkoły fenomenologicznej, do której się ich autor zalicza, reprezentując przy tym wysoką klasę w tym gatunku twórczości twórczości filozoficznej. Cechuje je wielka subtelność przeprowadzanych dystynkcji, głęboki sposób ujmowania kwestji i dbałość o możliwie jasny i przejrzysty wykład. Swymi pracami ogłaszanymi w językach światowych zdobył sobie już prof. Ingarden nazwisko w kołach filozoficznym poza granicami kraju, zaś w Polsce należy nie tylko do najwybitniejszych przedstawicieli nauk filozoficznych acz również zdobył sobie sławę pioniera nowych kierunków badań w zakresie teorii literatury. Dowodem uznania, jakim się cieszy prof. Ingarden są liczne zaproszenia do wygłaszania odczytów, skierowywane do niego ze strony instytucji naukowych i kulturalnych zarówno w kraju / P.A.L., Związek Zawodowy Literatów w Warszawie i w Poznaniu, Poznańskie Two Filozof./ jak zagranicy / Instytut Polsko-Niemiecki w Berlinie /.
     n        Wielki dorobek pisarski,którym może się chlubić prof. Ingarden świadczy niezmiernie dodatnio o jego pracowitości. Czas swój i siły poświęca jednak prof. Ingarden również pracom organizacyjnym i nauczycielskim. Organizacyjnie pracuje w Polskim Twie Filozoficznym we Lwowie, którego jest skarbnikiem, i w którym przez szereg lat kierował Sekcją epistemologiczną jako jej przewodniczący, w którego posiedzeniach naukowych bierze udział czynny jako częsty prelegent i jeden z najbardziej czynnych dyskutantów. Ogromną ilość czasu i trudu wkłada prof. Ingarden jako członek komitetu organizacyjnego czasopisma „Studia philosophica” / wydawanego w językach światowych przez Pol. Two Filozoficzne we Lwowie, a powstałego z jego inicjatywy/ w prace związane z redagowaniem tego czasopisma.
     n        Na stanowisku profesora naszego Uniwersytetu rozwija prof. Ingarden żywą działalność. Wykłady jego i seminaria cieszą się wielką frekwencją. Na posiedzeniach wyższego Seminarium poświęconego zagadnieniom estetycznym uczęszczali nie tylko studenci Uniwersytetu acz równieć najwybitniejsi przedstawiciele teoretyków literatury i sztuki z pokolenia starszego. Seminarium to zyskało też rozgłos nie tylko we Lwowie.
     n        Opierając się na poważnym dorobku naukowym i biorąc pod uwagę dodatnią działalność organizacyjną i nauczycielską prof. Romana Ingardena, Rada Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Jana Kazimierza na przedstawienia Komisji Filozoficznej, do której należeli profesorowie K. Ajdukiewicz, Z. Czerny,J. Kleiner, M.Kreutz, E. Kucharski W.Podlacha powzięła jednomyślnie uchwałę następującą:
     n        Rada Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Jana Kazimierza prosi Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o wyjednanie u Pana Prezydenta Rzeczypospolitej nominacji nadzwyczajnego profesora filozofii dra Romana INGARDENA na profesora zwyczajnego tego przedmiotu, z takimi samymi obowiązkami, jakie pełnił dotychczas.

XXX drukiem

     n             n             n             n             n       n                    Stanisław Łempicki
     n             n             n             n             n       n                         Dziekan W.H.